زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

تعدد مطلوب





تعدد مطلوب یعنی مطلوب بودن عمل مقید به قیدى حتى بدون آن قید.
تعدّد مطلوب در مقابل وحدت مطلوب در جایى است که عملى مقید به قیدى است، لیکن آن قید در مطلوبیت نفس عمل دخالت ندارد؛ هرچند رعایت قید نیز مطلوب است. بنابر این در فرض عدم امکان رعایت قید، مطلوبیت عمل همچنان به قوت خود باقى است، مانند اقامه هریک از نمازهاى یومیه در وقت خود که علاوه بر مطلوبیت نفس نماز، اقامه آن در وقت، مطلوب است و با فوت وقت، مطلوبیت نماز همچنان باقى است و وجوبش ساقط نمى‏گردد. در نتیجه قضاى آن واجب خواهد بود.
[۱] مصباح الفقیه ج۴، ص۱۲۳-۱۲۴.

بسیارى از خصوصیات وارد شده در اعمال مستحب،
[۲] مصباح الفقیه ج۳، ص۱۴۱.
همچنین بیشتر سوره‏هاى سفارش شده در نمازهاى نافله از باب تعدّد مطلوب است.
[۳] العروة الوثقى ج۱، ص۶۴۶.

تعدّد مطلوب داراى آثارى است که به نمونه‏هایى از آن در بابهاى صوم، حج، اجاره و وقف اشاره مى‏شود.


۱ - آثار تعدد مطلوب در صوم



اگر روزه روز خاصّى به نذر بر مکلف واجب گردد و او به جهت مانعى نتواند آن روز را روزه بگیرد، نذرش باطل و قضاى آن ساقط مى‏گردد، لیکن اگر نذر یاد شده به نحو تعدّد مطلوب باشد، نذر باطل نمى‏شود و باید روز دیگرى روزه بگیرد.
[۴] کلمة التقوى ج۱، ص۱۷۲-۱۷۳.


۲ - آثار تعدد مطلوب در حج



هزینه حج کسى که وصیت کرده فردى خاص به نیابت او حج مستحب بگزارد، از ثلث مال تأمین مى‏شود؛ لیکن اگر وصی، جز به اجرتى بیشتر از ثلث، نیابت را نپذیرد، وصیت باطل مى‏شود مگر آنکه وصیت به‏گونه تعدّد مطلوب باشد که در این صورت، به فردى دیگر واگذار مى‏شود.

۳ - آثار تعدد مطلوب در اجاره



کسى که براى بردن کالایى به جایى مشخّص و در زمانى معین اجیر شده است، چنانچه در اثناى راه مانعى از ادامه سفر پیش آید، اجاره باطل مى‏شود.
در این فرض اگر مورد اجاره، رساندن کالا به مقصد تعیین شده باشد، فرد از راه بازمانده، مستحق دستمزد نیست، لیکن اگر مورد اجاره، مجموع سفر و رساندن کالا به گونه تعدّد مطلوب باشد، اجیر به مقدار مسافت پیموده استحقاق اجرت دارد.

۴ - آثار تعدد مطلوب در وقف



اگر ملکى مانند مغازه براى مثلا مسجدى وقف گردد، در فرض خراب شدن مسجد و عدم امکان تعمیر آن، اگر وقف به نحو تعدّد مطلوب باشد، درآمد آن در مسجدى دیگر صرف مى‏شود.

۵ - پانویس


 
۱. مصباح الفقیه ج۴، ص۱۲۳-۱۲۴.
۲. مصباح الفقیه ج۳، ص۱۴۱.
۳. العروة الوثقى ج۱، ص۶۴۶.
۴. کلمة التقوى ج۱، ص۱۷۲-۱۷۳.
۵. تحریر الوسیلة ج۱، ص۳۹۸.    
۶. منهاج الصالحین (خوئی)ج۲، ص۱۰۱.    
۷. منهاج الصالحین (خوئی)ج۲، ص۲۴۷.    


۶ - منبع


فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۵۲۶.    


رده‌های این صفحه : اصول فقه | مباحث الفاظ | مطلق و مقید




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.